Strona główna
Poradniki

Jak zrobić metalowy stelaż do hamaka i jak o niego zadbać?

Przeczytasz w 5 min
Z tego artykułu dowiesz się:

Nie ma nic bardziej relaksującego niż wypoczynek na hamaku. Ten sprzęt jest niezastąpiony w ogrodzie i na balkonie. Aby wygodnie z niego korzystać, potrzebujesz odpowiedniego stelaża. W artykule podpowiemy, jak zrobić metalowy stelaż do hamaka i jak go zabezpieczyć przed wilgocią. 

Do wiszącego hamaka niezbędny jest odpowiedni stojak, czyli stelaż. Rzadko kiedy tkaninę da się rozwiesić pomiędzy drzewami czy belkami. Jeśli nie masz takiej możliwości, stelaż pomoże Ci korzystać z hamaka bez przeszkód. 

Do dyspozycji masz różne materiały na stelaż do hamaka. Metalowa konstrukcja jest wśród nich na pewno najtrwalsza. Wystarczy okresowa konserwacja, czyli pomalowanie go emalią antykorozyjną (np. RAFIL Do Bram i Ogrodzeń), aby stelaż do hamaka metalowy służył Ci naprawdę długo. 

W artykule znajdziesz informacje, od czego zacząć wykonanie konstrukcji stelażu do hamaka metalowego. Podpowiemy, jak zrobić to samodzielnie oraz jak wybrać gotowy stojak na hamak metalowy. Doradzimy, jaką farbą zabezpieczyć sprzęt oraz jak o niego dbać, aby służył przez wiele sezonów.

Hamak najwygodniej jest powiesić na wytrzymałym metalowym stelażu.
Hamak najwygodniej jest powiesić na wytrzymałym metalowym stelażu.

Jak zrobić metalowy stelaż do hamaka — planowanie projektu

Kiedyś hamaki rozwieszano pomiędzy dwoma pniami drzew lub przymocowywano do drewnianych belek czy po prostu do haków w ścianie np. werandy. Dziś uniwersalnym rozwiązaniem jest specjalny stelaż. 

Stojaki na hamak wiszący, czyli ten klasyczny, mogą być wykonane z drewna lub z metalu. Obie te opcje mają swoje zalety i wady. Drewniany hamak wygląda naturalnie, można go zrobić samodzielnie lub kupić gotowy. Jest on jednak ciężki i nieporęczny, a do tego, co sezon trzeba go impregnować. 

Hamak na metalowym stelażu waży mniej niż jego drewniany odpowiednik, łatwiej go więc przemieszczać z miejsca na miejsca. Metal jest też zdecydowanie odporniejszy na warunki atmosferyczne, zwłaszcza gdy zabezpieczysz go przed wilgocią emalią antykorozyjną – taką jak RAFIL Do Bram i Ogrodzeń.

Jak zrobić metalowy stelaż do hamaka samodzielnie? Najpierw zrób plan swojego stojaka. Do wyboru masz kilka różnych opcji – prostszych lub bardziej skomplikowanych. My podpowiadamy, aby na początek Twój stojak był jak najprostszy. W najłatwiejszej wersji zrobiony jest z pięciu profili stalowych – trzy stanowią stelaż, a dwa krótsze służą jako podstawki. W opcji nieco trudniejszej, ale efektowniejszej, trzeba użyć długiego profilu stalowego na podstawę i dwóch krótszych na podpórki. Profile muszą być jednak wygięte – najprościej zlecić to firmie, która świadczy usługi w zakresie gięcia rur, profili i kątowników ze stali. Gięcie wykonuje się za pomocą specjalistycznego urządzenia, czyli giętarki.

Hamak. Metalowy stelaż z profili stalowych. Do zabezpieczenia profili użyj farby RAFIL Do Bram i Ogrodzeń.
Hamak. Metalowy stelaż z profili stalowych. Do zabezpieczenia profili użyj farby RAFIL Do Bram i Ogrodzeń.

Wybór materiałów i narzędzi — co będzie potrzebne do budowy stelaża?

Pracę nad stojakiem na hamak metalowym rozpocznij od zgromadzenia niezbędnych narzędzi i materiałów. Zacznijmy od prostszej wersji stelaża z prostych profili stalowych. Potrzebujesz pięciu profili ze stali – mogą mieć wymiary np. 50×30×2 mm. Trzy pierwsze po połączeniu śrubami posłużą Ci do wykonania stelaża. Zwróć uwagę, że długość pomiędzy hakami powinna wynosić ok. 300-320 cm. 

Dwa krótsze profile posłużą do wykonania podstawy hamaka. Powinny mieć długość ok. 80 cm, aby hamak stał stabilnie. Profile stalowe warto kupić ze stali nierdzewnej albo ocynkowanej. Potrzebujesz też do tego śrub montażowych, dwóch haków i karabińczyków do zamontowania hamaka oraz ewentualnie łańcucha do regulowania wysokości i ustawienia tkaniny. 

Jest też druga wersja metalowego hamaka. Wygląda ona bardziej elegancko i nowocześnie. Możesz ją wykonać samodzielnie, jeśli masz możliwość zdobycia profili stalowych, które będą wygięte. Profile kształtuje się przy pomocy giętarki, ale z powodzeniem znajdziesz zakłady, które oferują tego typu usługi. 

Potrzebujesz jednego mocnego profilu stalowego na stelaż. Jego proponowane wymiary to 40×40×2 mm. Dobrze, aby profil był ocynkowany, co przedłuży żywotność stali i zmniejszy jej podatność na korozję. Długość stelaża powinna wynosić od 320 do 360 cm – zmieści się tu standardowy hamak, nawet podwójny. Profil powinien mieć kształt półkola o średnicy np. 125 cm.

Oprócz tego niezbędne będą dwa krótsze, lekko wygięte profile na nóżki. Ich długość to np. 125 cm. Profile montujesz ze sobą przy pomocy śrub. Potrzebujesz też solidnych haków do powieszenia hamaka, karabińczyków oraz linek lub łańcucha do regulacji wysokości hamaka. 

Narzędzia, jakie będą Ci niezbędne do pracy to wiertarka do metalu, ewentualnie piłka do cięcia tego materiału. 

Kolejna ważna sprawa to zabezpieczenie stali przed korozją. Do ochrony polecamy produkt RAFIL Do Bram i Ogrodzeń. To antykorozyjna emalia do ochronno-dekoracyjnego malowania powierzchni metalowych stalowych, ocynkowanych i aluminiowych eksploatowanych na zewnątrz pomieszczeń. Wyróżnia ją zwiększona odporność na działanie trudnych warunków atmosferycznych oraz na uderzenia. 

Aby w pełni zabezpieczyć metal przed korozją, zastosuj RAFIL Do Bram i Ogrodzeń razem z farbą gruntującą RAFIL Podkład Antykorozyjny. Podkład polecany jest pod powierzchnie ocynkowane, stalowe i aluminiowe. Środek doskonale przylega do podłoża, tworzy elastyczną, twardą powłokę, przez co zapewnia długotrwałą ochronę antykorozyjną.

Stojak na hamak. Taka konstrukcja może być wykonana z drewnianych kantówek lub profili stalowych.
Stojak na hamak. Taka konstrukcja może być wykonana z drewnianych kantówek lub profili stalowych.

Budowa stelaża krok po kroku — skompletowanie i montaż konstrukcji 

Gdy masz już zgromadzone wszystkie materiały i narzędzia, sam montaż hamaku nie powinien nastręczyć Ci dużych trudności. Największym wyzwaniem jest połączenie stalowych profili solidnymi śrubami oraz montaż podpórek, które ustabilizują całą konstrukcję. Warto dodać także metalowe zaślepki na śruby. Jeśli hamak ma być mobilny, do jednej z podpórek służących jako nóżki, domontuj niewielkie kółeczka, które pomogą przeciągać hamak z miejsca na miejsce.

Gdy Twoja konstrukcja jest już gotowa, zabezpiecz ją na wypadek korozji. W pierwszej kolejności użyj farby podkładowej RAFIL Podkład Antykorozyjny. Występuje ona w dwóch odcieniach: szary okienny – stosowany pod jasne odcienie farby nawierzchniowej oraz czerwony tlenkowy – pod ciemne odcienie farby nawierzchniowej.

Teraz zabezpiecz stal przy pomocy emalii RAFIL Do Bram i Ogrodzeń. Zwróć uwagę, że każde podłoże przygotowane do malowania powinno być czyste, suche, pozbawione śladów rdzy i zatłuszczeń. Do mycia i odtłuszczania powierzchni metalowych służy wodny roztwór preparatu RAFIL Preparat Do Odtłuszczania.

Pielęgnacja metalowego stelaża — jak dbać o stelaż, aby służył przez wiele sezonów? 

Jak pielęgnować stojak na hamak metalowy? Nawet jeśli konstrukcja jest pomalowana preparatami antykorozyjnymi, na zimę warto dodatkowo zabezpieczyć hamak przed wilgocią, np. chowając do pomieszczenia gospodarczego lub okrywając stelaż. Oprócz tego dbaj, aby stojak był czysty i regularnie usuwaj z niego ziemię, piasek czy inne zanieczyszczenia. 

Alternatywne rozwiązania — gotowe stelaże i ich zalety

Jeśli nie masz smykałki do majsterkowania ani narzędzi niezbędnych do wykonania samodzielnie metalowego stelaża do hamaka, najlepszą opcją jest zakup gotowego stojaka. Trzeba go jedynie skręcić zgodnie z instrukcją, do czego wystarczy śrubokręt lub najlepiej wkrętarka. Pamiętaj, aby stelaż do hamaka – ten gotowy, i ten DIY, zabezpieczyć przed korozją przy pomocy środków RAFIL!

Galeria zdjęć

No items found.
Polecany produkt

  • Wydajność:
    m2 / L
  • Stopień połysku:
    Efekt młotkowy
    Połysk
    Półmat
    Mat
Szczegóły produktu
Porada eksperta
Pliki do pobrania
No items found.

Powiązane produkty

No items found.

Przeczytaj również

Beton jest wyjątkowo trwały i odporny na uszkodzenia mechaniczne, wilgoć czy działanie skrajnych temperatur. Jednak nawet tak wytrzymały materiał będzie służył dłużej, jeśli otrzyma dodatkową ochronę. Czym zabezpieczyć beton przed wodą? Podpowiadamy!

Żaden beton nie jest w 100% odporny na warunki atmosferyczne. Jeśli będzie stale narażony na warunki atmosferyczne, może popękać. Wilgoć wniknie wtedy do środka, a jeśli woda zamarznie, uszkodzenia betonu staną się coraz bardziej widoczne. 

Aby temu zapobiec, stosuje się zabezpieczenie betonu przed wodą w postaci specjalnych farb i lakierów do betonu. Tworzą one na jego powierzchni hydrofobową warstewkę, która nie pozwala wnikać wilgoci do środka, co zapobiega spękaniom i uszkodzeniu betonu.

W artykule znajdziesz wskazówki, jak zabezpieczyć beton przed wodą krok po kroku. Pokażemy również, czym go oraz jak dobrać właściwy produkt. 

czym-zabezpieczyc-beton-przed-woda
Zabezpieczenie betonu przed wodą pozwoli przedłużyć żywotność betonowego chodnika i uniknąć pękania powierzchni z powodu przemarzania.

Aplikacja środków zabezpieczających 

Sprawdzonym sposobem, jak zabezpieczyć beton przed wodą, jest aplikacja odpowiednich środków. Będą to różnego typu farby oraz lakiery do betonu. 

W jaki sposób zabezpieczyć beton przed wilgocią? Jeśli wybierasz farbę, np. RAFIL Chlorokauczuk, do aplikacji możesz użyć miękkiego wałka flokowego lub innego przeznaczonego do aplikacji farb olejnych. Przed zamalowaniem całości sprawdź, czy struktura pozostawiona przez wałek jest akceptowalna. Do nakładania farby możesz też użyć pędzli z miękkim włosiem. Podczas malowania unikaj jednak wielokrotnego przeciągania, gdyż może to prowadzić do rozmiękczenia warstwy poprzedniej. Inna metoda to natrysk pneumatyczny.

Przy malowaniu betonu farbą RAFIL Chlorokauczuk lista zadań krok po kroku powinna wyglądać następująco:

  • Temperatura otoczenia oraz malowanej powierzchni powinna mieć od +10°C do +25°C, a wilgotność niższa niż 80%.
  • Jeśli występuje prawdopodobieństwo opadów, silnego wiatru lub mgły – zrezygnuj z malowania.
  • Jeśli jest potrzeba, możesz rozcieńczyć farbę maksymalnie do 3% rozcieńczalnikiem RAFIL.
  • Jeżeli malujesz nowe podłoża betonowe lub tynki cementowo wapienne pamiętaj o sezonowaniu przez minimum 4 tygodnie.
  • Przed aplikacją farby, powierzchnię dokładnie odpyl, a następnie zagruntuj farbą z dodatkiem około 25% rozcieńczalnika. Kolejne warstwy farby nakładaj nierozcieńczone.
  • Nałóż 2-3 warstwy farby.
  • Kolejne warstwy produktu nakładaj w czasie od 30 minut do 2 godzin. Jeśli nie uda Ci się dotrzymać tego terminu, malowanie kolejnej warstwy możesz przeprowadzić dopiero po 5 dniach. Jednak nawet wtedy zrób wymalowanie próbne, aby sprawdzić, czy nowa warstwa nie będzie się odklejać.

Kolejnym sposobem na zabezpieczenie betonu przed warunkami atmosferycznymi na zewnątrz jest RAFIL Na Beton Zestaw Lakier poliuretanowy. Dwuskładnikowy lakier stworzy powłokę odporną na wilgoć i ochroni betonowe powierzchnie przed szkodliwym działaniem promieniowania UV, deszczu, mrozu i zanieczyszczeń obecnych w atmosferze.

W jaki sposób powinna wyglądać aplikacja produktu RAFIL Na Beton Zestaw Lakier Poliuretanowy? Oto poszczególne etapy krok po kroku. 

  • Nowy beton powinien być czysty, mocny i suchy. Oczyść go z tłuszczu, usuń mechanicznie warstwę mleczka i szlamu cementowego, a powierzchnię dokładnie odpyl.
  • W przypadku starego niemalowanego betonu usuń luźno związane fragmenty betonu, podłoże oczyść z zanieczyszczeń i starannie odtłuść, uzupełnij ubytki, powierzchnię przeszlifuj i dokładnie odpyl.
  • Takprzygotowany beton zagruntuj Lakierem RAFIL NA BETON z dodatkiem utwardzacza (składnik 2), rozcieńczonym dodatkiem ok. 15 % Rozcieńczalnika RAFIL Do Wyrobów Pouliuretanowych.
  • Do opakowania zawierającego RAFIL NA BETON Lakier Poliuretanowy (składnik 1) dodaj zawartość opakowania z utwardzaczem (składnik 2). Wymieszaj dokładnie oba składniki. Musisz uzyskać mieszaninę o jednorodnej konsystencji. Następnie pozostaw ją na ok. 15 minut.
  • Gotową mieszaninę możesz stosować przez 3 godziny. Po upływie tego czasu mieszanina żeluje i staje się nieprzydatna do użycia.
  • Lakier nakładaj pędzlem, wałkiem lub natryskiem hydrodynamicznym.
  • Kolejne warstwy produktu możesz nałożyć po minimum 24 godzinach. Potrzebujesz od 1 do 3 warstw.
  • Maluj w temperaturze otoczenia od +5°C do +35 °C i wilgotności powietrza poniżej 85%. Temperatura podłoża nie może być niższa niż 5°C i wyższa niż 35°C. Środek nakładaj w pogodne dni, bez ryzyka deszczu i mgły.
czym-zabezpieczyc-beton-przed-woda3
Betonowe powierzchnie w ogrodzie i w otoczeniu domu warto zabezpieczyć dodatkowo przed trudnymi warunkami. atmosferycznymi

Dlaczego zabezpieczanie betonu jest ważne? 

Dlaczego tak trwały materiał jak beton należy zabezpieczać przed wilgocią i warunkami pogodowymi?

  • Po pierwsze, nawet wytrzymały beton może być wrażliwy na działanie różnych substancji, które prowadzą do zmian w jego strukturze, a w konsekwencji do wcześniejszego zużycia betonu.
  • Po drugie, beton betonowi nierówny. Jego odporność zależy od rodzaju mieszanki – to ona ma wpływ na porowatość i nasiąkliwość materiału. Beton wodoszczelny to tylko jeden z rodzajów, używany tam, gdzie wymagana jest ochrona przed wilgocią i wodą. Wodoszczelność określa się symbolem od W2 do W12. W12 to najwyższa klasa betonu wodoszczelnego, który stosowany jest np. w tunelach podwodnych. W10 i W8 można stosować np. w podziemiach budynków, a W6 w basenach.

Beton wodoszczelny powstaje przez dodanie do zwykłego betonu specjalnych uszczelniających dodatków (np. silikonów czy polimerów), które zmniejszają jego porowatość i zwiększają odporność na wodę. Zwykły beton nie ma takich właściwości, dlatego przed wilgocią najlepiej go zabezpieczyć z pomocą farby lub lakieru do betonu.

Co daje taka ochrona betonu? Dzięki niej zdecydowanie spowolnisz tzw. korozję betonu. To naturalne zjawisko, które – choć powolne – stopniowo niszczy trwały materiał. Beton koroduje poprzez kontakt z różnymi substancjami takimi jak związki chloru czy siarczyny, ale sporo szkód powoduje także zwykła woda

W wyniku kontaktu z wodą z betonu wypłukiwane są różne substancje, przez co traci on swoją zwartość i zaczyna się osypywać. Najgorsze są dla niego jednak ujemne temperatury. Jeśli do betonu dostanie się woda i następnie zamarznie, zostanie on rozsadzony i pęknie od środka. Farba albo lakier zapobiega temu zjawisku, ponieważ tworzy szczelną powłokę, która uniemożliwia wnikanie wody do środka. Co więcej, taka impregnacja radzi sobie także z kolejnym zjawiskiem, takim jak pylenie betonu z powodu oddziaływań mechanicznych (np. zużycie betonowego podjazdu w wyniku ruchu samochodów). 

czym-zabezpieczyc-beton-przed-woda1
Betonowy podjazd do garażu warto zabezpieczyć przed wodą i innymi czynnikami atmosferycznymi. Pomocą służą środki RAFIL.

Rodzaje produktów do zabezpieczania betonu 

Czym zabezpieczyć beton przed wodą? W ofercie RAFIL Do Dyspozycji Masz Takie Środki Jak:

  • RAFIL Na Beton Zestaw Lakier Poliuretanowy – tworzy trwałą i elastyczną powłokę odporną na wodę i substancje chemiczne: aceton, kwas siarkowy 10%, olej silnikowy, wodę dejonizowaną, wodorotlenek sodu 10%. Długotrwale zabezpiecza malowaną powierzchnię przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi i promieniowaniem UV.

{{recomended-product}}

  • RAFIL Chlorokauczuk – farba chlorokauczukowa, która może być stosowana do dekoracyjnego malowania podłoży betonowych i tynków cementowo wapiennych. Tworzy trwałą i elastyczną powłokę, odporną na zarysowania, uderzenia i uszkodzenia mechaniczne. Dodatkowo charakteryzuje się zwiększoną odpornością na działanie trudnych warunków atmosferycznych. Jest dostępny w 20 kolorach.
czym-zabezpieczyc-beton-przed-woda2
Betonowe elementy dekoracyjne w ogrodzie można zabezpieczyć przy pomocy produktu RAFIL NA BETON Zestaw Lakier Poliuretanowy.

Wiesz już, czym zabezpieczyć beton przed wodą w ogrodzie czy przed domem. Gama produktów RAFIL Poleca Się Twojej Uwadze!

Czym zabezpieczyć beton przed wodą – poradnik

Przeczytasz w 5 min

Dobór powłok malarskich

Aby zapewnić właściwą, długotrwałą ochronę konstrukcji przed korozją należy zastosować optymalnie dobrany zestaw malarski o odpowiedniej dla danego przeznaczenia grubości. Optymalna powłoka malarska powinna być doskonale szczelna, przyczepna do podłoża i wypełniona pigmentem.

Dobór zestawu malarskiego powinien wynikać z wiarygodnych i sprawdzonych przesłanek wysnutych na podstawie badań laboratoryjnych i z przeprowadzonej analizy techniczno-ekonomicznej uwzględniającej wiele czynników, z których najważniejszymi będą:

  • agresywność korozyjna środowiska eksploatacji powłoki malarskiej
  • kształt konstrukcji oraz rodzaj i stan powierzchni do zabezpieczenia przeciwkorozyjnego
  • wymagany okres trwałości powłoki malarskiej
  • właściwości powłok (odporność chemiczna, termiczna, mechaniczna)
  • możliwość i sposób oczyszczenia powierzchni
  • właściwości aplikacyjne farb (grubość powłoki, czas schnięcia, warunki nakładania itp.)
  • czas do przeprowadzenia prac uwzględniający warunki atmosferyczne (temperatura, wilgotność powietrza) oraz konieczność sezonowania powłoki przed eksploatacją
  • trwałość powłoki malarskiej w odniesieniu do poniesionych kosztów i przewidywanego okresu eksploatacji
  • wymagania ochrony środowiska oraz zabezpieczenia przeciwpożarowego
  • aspekty ekonomiczne

Przygotowanie podłoża do malowania – informacje ogólne

Bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na takie parametry jak: jakość, trwałość i skuteczność ochronnego działania powłok lakierowych jest przygotowanie podłoża do malowania. Efekt oczyszczenia podłoża zależy od doboru właściwej metody czyszczenia, która powinna uwzględniać zarówno charakter zanieczyszczeń, jak i wymagania wyrobu lakierowego co do sposobu przygotowania powierzchni do malowania.

Zanieczyszczeniem nazywa się każdą substancję, której pozostawienie na powierzchni do malowania utrudnia proces malowania, pogarsza jakość i trwałość powłoki malarskiej.

Zanieczyszczenia pozostające na powierzchni do malowania w postaci: rdzy, zendry, pyłów, starych i złuszczonych powłok malarskich, zatłuszczeń, zaklejeń, wilgoci itp. w bardzo negatywny sposób wpływają na powłokę malarską.

Rodzaje zanieczyszczeń

Zendra, zgorzelina – produkty termicznej obróbki stali, składające się z tlenków żelaza ściśle przylegających do podłoża. Mogą powodować odspajanie płatów zendry i powłoki malarskiej oraz tworzenie ogniw korozyjnych.

Rdza – produkt korozji stali, tworzący warstwy o zmiennych grubościach i postaciach, słabo przyczepne do podłoża.

Rdza

Zatłuszczenia – pochodzące z eksploatacji konstrukcji w środowiskach tłuszczów, smarów, olejów itp. Powodują brak przyczepności powłoki malarskiej.

Pyły – pochodzące z atmosfery, przemysłu i prac oczyszczania. Sprzyjają utrzymywaniu wilgoci na powierzchni.

Wilgoć – powstaje w wyniku opadów lub kondensacji, może prowadzić do korozji podpowłokowej.

Zanieczyszczenia jonowe (sole) – niewidoczne gołym okiem, np. chlorki, siarczany, azotany – stymulują korozję.

Stara powłoka malarska – procesy starzenia, korozja, działania mechaniczne powodują uszkodzenia wpływające na przyczepność nowej powłoki.

Starta powłoka malarska

Kryteria doboru sposobu oczyszczania powierzchni

Dobór metody oczyszczania powierzchni przed malowaniem wymaga uwzględnienia wielu czynników takich jak:

  • wielkość i kształt powierzchni, przedmiotu
  • rodzaj powierzchni
  • ilość i rodzaj zanieczyszczeń
  • agresywność środowiska korozyjnego

Charakter zanieczyszczeń powierzchni do malowania wymusza etapowość działań:

  • wstępne oczyszczanie – usuwające zgrubnie luźne zanieczyszczenia oraz zanieczyszczenia jonowe
  • właściwe oczyszczanie – usuwa starą powłokę malarską, produkty korozji, nadaje powierzchni odpowiedni profil chropowatości

Powierzchnie zatłuszczone, pokryte pyłami przemysłowymi, osadami solnymi itp. powinno się umyć wodą pod wysokim ciśnieniem (aparat typu Karcher), a następnie przystąpić do właściwego oczyszczania.

Powierzchnie, gdzie możliwe jest występowanie zanieczyszczeń jonowych, powinno się po właściwym oczyszczeniu umyć czystą wodą z dodatkiem odpowiedniego inhibitora korozji.

Metody oczyszczania mechanicznego

Do mechanicznych metod oczyszczania powierzchni można zaliczyć:

  • skrobanie
  • młotkowanie
  • szczotkowanie
  • szlifowanie
  • oczyszczanie płomieniowe
  • obróbkę strumieniowo–ścierną

Główne metody mechanicznego oczyszczania powierzchni to:

  • metody ręczne oczyszczania powierzchni – dające stopień oczyszczenia powierzchni St 3 – są zalecane dla środowisk atmosferycznych o małym stopniu zanieczyszczenia powietrza
  • metody strumieniowo–ścierne – zalecane dla środowisk atmosferycznych o wyższej agresywności, szczególnie w środowiskach agresywnych korozyjnie, chemicznych

Oczyszczanie ręczno-mechaniczne

Oczyszczanie ręczno–mechaniczne – wykonywane poprzez: szczotkowanie, młotkowanie, szlifowanie przy użyciu narzędzi ręcznych, jak i mechanicznych. Należy je ograniczać do tych przypadków, gdzie obróbka strumieniowo–ścierna jest niemożliwa.

Tymi sposobami można zgrubnie usunąć np. rdzę, zgorzelinę czy starą powłokę. Po takim oczyszczaniu otrzymuje się powierzchnie gładkie, dające mniejszą przyczepność powłoki w stosunku do powierzchni chropowatych.

Oczyszczanie podłoża przed malowaniem

Obróbka strumieniowo–ścierna

Obróbka strumieniowo–ścierna polega na działaniu strumienia ścierniwa wyrzucanego w kierunku oczyszczanej powierzchni za pomocą sprężonego powietrza, wody lub siły odśrodkowej. Metoda ta daje najbardziej optymalne przygotowanie powierzchni do malowania.

Rodzaje obróbki:

  • otwarty lub zamknięty obieg ścierniwa
  • na sucho / na mokro (w osłonie wodnej)
  • średniociśnieniowe (0,3–0,5 MPa)
  • wysokociśnieniowe (1,0–1,2 MPa)
  • hydrodynamiczne (10–200 MPa)
  • odśrodkowe (koła wirnikowe)

Na efekt oczyszczania wpływa:

  • ciśnienie sprężonego powietrza
  • kąt nachylenia strumienia ścierniwa
  • odległość dyszy od powierzchni
  • rodzaj i kształt dyszy
  • rodzaj, wymiar i kształt ścierniwa

Oczyszczanie fizykochemiczne

Oczyszczanie przeprowadzane za pomocą:

  • odtłuszczania rozpuszczalnikowego
  • mycia alkalicznego, kwaśnego, parowo–wodnego

Mycie polega na usuwaniu zanieczyszczeń przy pomocy wodnego roztworu środka myjącego. Usuwa:

  • zanieczyszczenia mechaniczne (po obróbce)
  • brud (kurz, piasek)
  • zanieczyszczenia jonowe
  • rdzę

Metody mycia i odtłuszczania można podzielić:

a) Ze względu na sposób:

  • ręczne (przecieranie powierzchni pędzlem, szmatami)
  • natryskowe (urządzenia do natrysku ciśnieniowego, np. pompy membranowe, aparaty typu Karcher)

b) Ze względu na zastosowany środek:

  • rozpuszczalniki organiczne
  • środki alkaliczne i kwaśne
  • środki powierzchniowo czynne

Metoda natryskowa z dodatkiem skutecznych środków myjących nie powoduje korozji podpowłokowej. Zaleca się jednak po takim myciu ponowne zmycie powierzchni czystą wodą wodociągową.

Przygotowanie powierzchni w zależności od jej rodzaju

Przygotowanie powierzchni blach i profili stalowych

Najczęstsze zanieczyszczenia:

  • rdza
  • zgorzelina walcownicza
  • oleje i smary
  • kurz, pył
  • luźne stare powłoki
  • wilgoć
  • topniki, żużel
  • chemikalia (detergenty, sole)
  • opiłki żelaza

Szczególną uwagę należy zwrócić na usunięcie zanieczyszczeń jonowych i odtłuszczenie powierzchni metalu – ich obecność obniża przyczepność powłok i może prowadzić do wad.

Proces czyszczenia:

  1. Usunięcie zanieczyszczeń – mycie wodą pod ciśnieniem
  2. Ręczne lub mechaniczne mycie: para wodna, woda z detergentem, rozpuszczalniki, środki emulsyjne, alkaliczne i kwaśne
  3. Rekomendowana metoda: natrysk roztworów wodnych z biodegradowalnymi detergentami
  4. Na koniec – spłukanie czystą wodą wodociągową

Normy:

  • ISO 8504-2 – obróbka strumieniowo–ścierna
  • ISO 8504-3 – metody ręcznego oczyszczania (także z napędem mechanicznym)
  • PN-ISO 8501-1:1996 – określa stopień czystości
  • PN-EN ISO 8503 – określa chropowatość

Stopnie przygotowania powierzchni wg PN-ISO 8501-1

Obróbka strumieniowo–ścierna (oznaczenie: Sa):

  • Sa 1 – zgrubna: brak oleju, smarów, pyłu, luźnych zanieczyszczeń
  • Sa 2 – gruntowna: brak większych śladów rdzy, starej farby, pozostałości silnie przylegają
  • Sa 2½ – prawie biała powierzchnia, możliwe ciemne punkty
  • Sa 3 – stal wzrokowo czysta, jednolita metaliczna barwa ("biały metal")

Czyszczenie ręczne / mechaniczne (oznaczenie: St):

  • St 2 – brak oleju, smarów, pyłu, zgorzeliny i powłoki – powierzchnia z połyskiem
  • St 3 – jak St 2, ale czyszczona do uzyskania wyraźnego metalicznego połysku

Zabezpieczenie blachy ocynkowanej

Blacha ocynkowana to trudne podłoże ze względu na słabą przyczepność powłok. Przygotowanie:

  • odtłuścić roztworem EMULSOLU RN – 1, spłukać wodą, osuszyć
  • sezonowaną blachę oczyścić roztworem amoniaku (1–2%) z detergentem
  • zanieczyszczenia i korozję usunąć szczotkami nylonowymi, włosiem lub papierem ściernym

Powierzchnia musi być sucha i wolna od zanieczyszczeń.

Blacha aluminiowa

Zabezpieczenie blachy aluminiowej

Powierzchnia aluminiowa, ze względów przeciwkorozyjnych i kolorystycznych, najczęściej jest pokryta powłoką konwersyjną wytworzoną w procesie:

  • elektrochemicznym (utlenianie anodowe)
  • chemicznym (chromianowanie, fosforanowanie)

Tego typu warstwa poprawia przyczepność powłoki malarskiej.

Przygotowanie do malowania:

  • oczyścić powierzchnię z luźnej rdzy i zanieczyszczeń ręcznie lub mechanicznie (szczotki stalowe, metoda strumieniowo–ścierna z użyciem miękkiego ścierniwa naturalnego)
  • odtłuścić przez zmycie wodą z detergentem niejonowym

Przygotowanie powierzchni metali nieżelaznych

Metale nieżelazne są trudnym podłożem dla farb ze względu na:

  • gładkość powierzchni
  • dużą reaktywność cynku, glinu i ich stopów

To sprzyja powstawaniu zwartej, kruchej warstwy tlenków lub węglanów, które negatywnie wpływają na składniki powłoki malarskiej, powodując:

  • brak przyczepności
  • marszczenie
  • zniszczenie powłoki

Najczęściej stosowane przygotowanie:

  • wytwarzanie powłoki konwersyjnej (chemicznej lub elektrochemicznej)
  • powłoka konwersyjna: nierozpuszczalna w wodzie, działa jako izolator, poprawia odporność i przyczepność

Przygotowanie podłoża betonowego

Podłoże betonowe odpowiednio przygotowane pod zestaw malarski powinno być:

  • czyste
  • bez rys, występów i szczelin
  • o wilgotności powierzchniowej nieprzekraczającej 3–4% (w zależności od farby)
  • o nierównościach nie większych niż 1/3 grubości zestawu malarskiego

Wymagania:

  • wypukłe krawędzie, naroża i załamania należy zaokrąglić
  • beton powinien być odpylony i odtłuszczony
  • tłuste plamy usuwać tkaniną bawełnianą z rozpuszczalnikiem
  • oczyszczanie: szczotki stalowe (ręczne/mechaniczne) lub delikatne przepiaskowanie

Nowoczesną metodą czyszczenia jest użycie wody pod wysokim ciśnieniem.

Przygotowanie podłoża betonowego

Czas schnięcia i wytrzymałość podłoża

Świeżo wykonane podłoża (beton, tynki) należy malować dopiero po odpowiednim czasie utwardzania i karbonizacji. Okres schnięcia podano w instrukcjach stosowania farb.

Tynki zgodne z PN-70/B-101100 powinny być:

  • czyste
  • gładkie
  • równe
  • bez rys, wykwitów, zacieków, tłuszczów, pyłów i innych zanieczyszczeń

Powinny mieć odpowiednią wytrzymałość mechaniczną i nie ścierać się przy potarciu ręką.

Ważną rzeczą w przygotowaniu tynków przed malowaniem jest: usunięcie starych powłok klejowych i wapiennych oraz mycie i nawilżenie powierzchni. Stare tynki, w celu usunięcia z nich zanieczyszczeń, zmywa się wodnymi roztworami mydła za pomocą szczotek o twardym włosiu.

Przygotowanie wybranych rodzajów podłoży do malowania

Przeczytasz w 5 min

Ogrodzenie żaluzjowe to doskonała propozycja dla każdego, kto ceni sobie nowoczesny design i minimalistyczne wzornictwo. Jeżeli chcesz ogrodzić swój dom, działkę czy ogród w stylowy i funkcjonalny sposób – może być to rozwiązanie idealne również dla Ciebie. Przekonaj się, czym charakteryzuje się płot żaluzjowy metalowy i jakie kolory ogrodzenia są obecnie najpopularniejsze.

Płot żaluzjowy – najważniejsze informacje

Ogrodzenie żaluzjowe wyróżnia się charakterystyczną konstrukcją – metalowe przęsła przypominają poziome żaluzje, jakie montuje się w oknach. Taki układ metalowych elementów ma wiele zalet: ogrodzenie prezentuje się nowocześnie, teren posesji jest osłonięty przed spojrzeniami przechodniów (stopień zasłonięcia uzależniony jest od sposobu ułożenia metalowych pasów), ograniczony jest poziom hałasu z ulicy, a przepływ powietrza w okolicach ogrodzenia nie jest utrudniony. Istotną kwestią, jest również łatwość montażu płotów żaluzjowych. Większość modeli wykonywana jest w sposób modułowy, a więc wystarczy przymocować odpowiednią ilość przęseł do stalowych lub betonowych słupków.

Ogrodzenia żaluzjowe – kolory

Dzięki minimalistycznemu kształtowi płot żaluzjowy metalowy niezwyżle łatwo jest dopasować do charakteru posesji. Wystarczy, że wybierzesz odpowiedni kolor, który podkreśli niepowtarzalny styl Twojego domu czy ogrodu. Jakie kolory królują na ogrodzeniach żaluzjowych?

Szary płot żaluzjowy

Szare ogrodzenia żaluzjowe

To prawdopodobnie najbardziej uniwersalny kolor, na jaki możesz się zdecydować. Szarość prezentuje się dobrze niemal zawsze i wszędzie, jest ponadczasowa i odporna na architektoniczne trendy. Szary płot żaluzjowy doskonale prezentuje się w towarzystwie masywnych, murowanych, kamiennych słupków. Taka aranżacja najbardziej pasuje do domów urządzonych w stylu minimalistycznym, ale zachowujących lekką nutę tradycji – do białych, szarych i beżowych elewacji, drewnianej stolarki i zielonych, prosto urządzonych ogrodów.

Biały płot żaluzjowy

Białe ogrodzenia żaluzjowe

Trudno wyobrazić sobie lżejszą i przyjemniejszą dla oczu aranżację. Białe ogrodzenie żaluzjowe przywodzi na myśl styl śródziemnomorski i kojarzy się z beztroskimi wakacjami, spokojem i relaksem. Zwłaszcza, jeżeli płot znajduje się w otoczeniu soczystej zieleni roślin, naturalnego drewna i kamienia. Białe ogrodzenie prezentuje się świeżo i lekko, niezależnie od sposobu montażu. Możesz zdecydować się na osadzenie paneli na metalowych słupkach – wtedy uzyskasz bardziej nowoczesny efekt – lub murowanych, ciężkich murkach, które bardziej nawiązują do architektonicznej klasyki.

Czarny płot żaluzjowy

Czarne ogrodzenia żaluzjowe

To wyjątkowa barwa, która jest z jednej strony wyrazista, a z drugiej neutralna. Dzięki temu czarny płot żaluzjowy fantastycznie dopełnia wiele aranżacji – od klasycznych, przez industrialne, aż po najbardziej modernistyczne. Co więcej, czarne ogrodzenie pozwala na tworzenie estetycznych i niebanalnych kontrastów. Na naszej inspiracji możesz zobaczyć, jak prezentują się czarne przęsła, osadzone na białych, murowanych słupkach, nawiązujących do elewacji domu. Czarno-białą aranżację przełamują drewniane elementy, skromna roślinność oraz nowoczesna, szklana balustrada na tarasie.

Brązowy płot żaluzjowy

Brązowe ogrodzenia żaluzjowe

To zdecydowanie mniej oczywista propozycja niż kolory zaliczające się do skali szarości. Brązowy płot żaluzjowy pięknie koresponduje z zielenią, więc warto postawić na niego tam, gdzie o charakterze przestrzeni świadczyć ma przede wszystkim natura. Przęsła umieścić można na trwałych, betonowych słupkach, jednak ciekawym wyborem będą również elementy drewniane. Kolor ogrodzenia może nawiązywać do dachówek, stolarki okiennej, czy bramy garażowej – jak ma to miejsce na przedstawionej inspiracji.

Czerwony płot żaluzjowy

Nieoczywiste rozwiązania

Masz ochotę na odrobinę szaleństwa? Postaw na ogrodzenie żaluzjowe w wyrazistym, soczystym kolorze! Dobrym wyborem będzie zieleń, żółć, niebieski lub czerwień (jak na przedstawionym zdjęciu). Kolorowy element przełamie nudę, jaka może panować na minimalistycznie, nowocześnie urządzonych posesjach.Jeżeli marzysz o ogrodzeniu w wyrazistym kolorze, a przy tym zależy Ci na najlepszej ochronie metalu przed korozją, możesz zdecydować się na samodzielne malowanie płotu. W naszej ofercie znajdziesz RAFIL Chlorokauczuk – farbę do metalu, dostępną w aż 20 wyrazistych odcieniach!

Podsumowanie

Ogrodzenia żaluzjowe to doskonała propozycja dla wszystkich, którzy cenią sobie nowoczesny i minimalistyczny design. Dzięki charakterystycznej konstrukcji metalowych przęseł, ogrodzenie żaluzjowe prezentuje się bardzo nowocześnie i estetycznie. Jest to również doskonałe rozwiązanie dla osób, które chcą osłonić swój teren przed spojrzeniami przechodniów, a jednocześnie zachować dobry przepływ powietrza. W zależności od koloru, ogrodzenie żaluzjowe może pasować do różnych stylów architektonicznych, od minimalistycznych po klasyczne. Dzięki modułowej konstrukcji i łatwości montażu, ogrodzenie żaluzjowe można łatwo dopasować do różnych wymiarów i kształtów posesji.

5 najlepszych kolorów metalowego ogrodzenia żaluzjowego

Przeczytasz w 5 min

Szukasz pomysłu na otoczenie domu? Podpowiadamy, czym obłożyć murek betonowy i inne rodzaje murków, aby Twoja posesja zyskała nie tylko solidne, ale także estetyczne ogrodzenie.

Murek to jeden z rodzajów ogrodzeń, który nie traci na popularności mimo upływu czasu i zmieniających się trendów. To przede wszystkim konstrukcja trwała i odporna. Dobrze zbudowany mur może stać dziesiątki, a nawet setki lat i doskonale spełniać swoje zadanie. Jest ogrodzeniem najbardziej wytrzymałym na uszkodzenia mechaniczne, a przy odpowiednim zabezpieczeniu dobrze znosi też wilgoć, mróz, duże nasłonecznienie czy czynniki biologiczne.

Murek znakomicie chroni prywatność domowników i zapewnia bezpieczeństwo. Stanowi nie tylko zabezpieczenie działki i domowników. Jest także elementem dekoracyjnym. Można go zbudować w wielu, bardzo różnorodnych aranżacjach i stylach.

Na etapie budowy wielu inwestorów zadaje sobie pytanie: czym obłożyć murek ogrodzeniowy posesji? Buduje się go zwykle z cegieł lub bloczków, czasami z kamienia. Mniej popularne są wersje odlewane w całości z betonu, przy pomocy szalunków. Czasami konstrukcję muru łączy się z innymi elementami, np. transparentnymi przęsłami wykonanymi ze stali lub drewna. Podpowiadamy, czym obłożyć murek betonowy. 

czym-oblozyc-murek-betonowy
Betonowy murek ogrodzeniowy może mieć formę nowoczesną lub tradycyjną. W jednym i drugim przypadku do pomalowania betonu najlepsza będzie farba chlorokauczukowa, np. RAFIL Chlorokauczuk.

Wybór materiałów do obłożenia murku ogrodzeniowego

Gama dostępnych materiałów, którymi można obłożyć lub wykończyć murek jest naprawdę szeroka. Dzięki temu każdy znajdzie coś dla siebie, zarówno pod względem trwałości, jak i estetyki. 

Pośród dostępnych produktów wysuwają się różnego rodzaju płyty i płytki. Bogatą ofertę prezentują okładziny z kamienia naturalnego, dostępne w wielu gatunkach, wzorach i kolorach. Odpowiadając sobie na pytanie, czym obłożyć murek ogrodzeniowy, można zapoznać się także z różnorodną ofertą płytek ceramicznych, w tym klinkierowych lub gresu. 

Warto pamiętać, że mur ogrodzeniowy można zabezpieczyć także poprzez tynkowanie. To ciekawa i trwała alternatywa dla szeroko pojętych płyt. Nic nie stoi także na przeszkodzie, aby murek pomalować. Do tego celu można użyć specjalnych farb lub lakierów do betonu o różnym składzie chemicznym. Zaletą malowania jest dostępność wielu kolorów – od tych zbliżonych do naturalnych materiałów, po odważne i ekstrawaganckie.

A czym obłożyć podmurówkę ogrodzenia? Możesz skorzystać z tych samych materiałów jak w przypadku całego muru. Warto jednak zwrócić uwagę, że to przyziemna część konstrukcji, dlatego ma nieco inne wymagania eksploatacyjne. Ponieważ jest bardziej narażona na zabrudzenie i wilgoć, dobrze wybierać materiały odporne na te czynniki. Sprawdzi się zabezpieczenie podmurówki materiałem w kolorze, który nie będzie eksponował osiadającego pyłu lub błota.

czym-oblozyc-murek-betonowy2
Czym obłożyć podmurówkę ogrodzenia? Możesz pozostawić ją bez okładziny, a beton pomalować farbą do betonu np. RAFIL Chlorokauczuk.

Charakterystyka i zalety poszczególnych rodzajów wykończeń

Naturalny kamień

Naturalny kamień ma wiele zalet. Przede wszystkim jest odporny, długowieczny i bardzo dobrze wygląda. Jako materiał okładzinowy stosowany na zewnątrz, najlepiej sprawdzą się różne odmiany granitu, szczególnie że są dostępne w bogatej gamie struktur i kolorów. Jeśli zastanawiasz się, czym obłożyć podmurówkę ogrodzenia, z pewnością kamień nada się najlepiej. Minusem tego materiału jest natomiast jego cena – to zdecydowanie rozwiązanie najdroższe.

Płytki ceramiczne

Tańszą i równie efektywną wersją oklein są płytki ceramiczne, czyli różne odmiany gresu i klinkieru. Praktycznie nieograniczona jest w ich przypadku gama dostępnych rozwiązań estetycznych – faktur, wzorów i kolorów. Są nieco mniej odporne mechanicznie od płyt kamiennych, mimo to przez długie lata dobrze znoszą skrajne warunki atmosferyczne. Gres i klinkier są też nieco łatwiejsze w montażu, dlatego to rozwiązanie przyjaźniejsze i bardziej dostępne dla osób, które chcą wykonać okleinę samodzielnie. Te materiały to też najlepsza odpowiedź na pytanie, czym obłożyć stare słupki ogrodzeniowe.

Tynk

Położenie tynku wyjdzie jeszcze taniej, a murek wcale nie musi stracić na estetycznej atrakcyjności. Nowoczesne, specjalnie przygotowane masy szpachlowe są dostosowane do znoszenia trudnych warunków, nie chłoną wilgoci i nie przemakają, a dzięki temu dobrze zabezpieczą wnętrze konstrukcji. Wiele tynków w swoim składzie ma także substancje, które chronią ogrodzenie przed działaniem czynników biologicznych, czyli kolonizacją przez porosty, glony i grzyby. Dodatkowo tynki można barwić lub malować już po nałożeniu.

Jeśli chcesz zabezpieczyć ogrodzenie szybko i tanio, najlepszym rozwiązaniem będzie malowanie. Jego zaletą jest dostępność ogromnej gamy farb w najprzeróżniejszych kolorach.

{{recomended-product}}

Nasza propozycja to farba chlorokauczukowa RAFIL Chlorokauczuk. Tworzy trwałą i elastyczną powłokę, odporną na zarysowania, uderzenia i uszkodzenia mechaniczne. Charakteryzuje się zwiększoną odpornością na działanie trudnych warunków atmosferycznych. Dostępna jest w szerokiej gamie kolorów, dzięki czemu łatwo ją dopasować do kolorystyki innych elementów otoczenia domu.

czym-oblozyc-murek-betonowy1
Do domu w stylu nowoczesnym pasuje betonowe ogrodzenie otynkowane i pomalowane na biały kolor.

Wskazówki dotyczące samodzielnego montażu wykończenia

Niezależnie, czym zdecydujesz się obłożyć murek ogrodzeniowy, całość lub część tych prac przy odrobinie chęci możesz wykonać samodzielnie. Zakres robót do wykonania będzie zależał od wybranego materiału oraz stanu ogrodzenia. Bez wątpienia wygodniej i łatwiej wykańcza się nowy mur, w którym powierzchnie są równe i gładkie, niż konstrukcję starą i zniszczoną.

Najprostsze do przeprowadzenia jest malowanie. Należy wybrać odpowiednią farbę lub lakier do malowania betonu. Jeśli beton nie wymaga szpachlowania i uzupełnień, pierwszym etapem jest gruntowanie powierzchni. Robi się to albo za pomocą specjalnego gruntu, albo rozcieńczoną właściwą farbą. Samo malowanie betonu jest zazwyczaj proste, najlepiej wykonywać je wałkiem, a drobniejsze elementy i trudniej dostępne miejsca wykańczać mniejszym pędzlem.

Tynkowanie muru to praca nieco trudniejsza, ale także w zasięgu statystycznego majsterkowicza. Tutaj ważny będzie dobór odpowiedniego produktu i postępowanie zgodnie z wytycznymi producenta. Z pewnością najwięcej czasu zajmie nanoszenie masy na mur i jego późniejsze szlifowanie.

Jeśli postanowisz obłożyć konstrukcję płytami kamiennymi, gresem lub klinkierem, warto doszkolić się w zakresie ich układania, chociażby z poradników instruktażowych dostępnych w Internecie. Bardzo ważny jest dobór odpowiedniego kleju do danego rodzaju okładziny. Warto też pamiętać, że mur zewnętrzny będzie narażony na wilgoć i zamarzanie, dlatego niezwykle ważne jest właściwe uszczelnienie spoin pomiędzy płytkami.

Zalecenia dotyczące konserwacji i pielęgnacji wybranych materiałów 

Murek betonowy, niezależnie czym został obłożony, należy okresowo czyścić i poddawać przeglądom. Najlepszym sposobem jest mycie raz w roku myjką ciśnieniową. Pozwoli to usunąć zabrudzenia, osady biologiczne, a także ułatwia wykrycie spękań i ubytków w materiale okładzin. Wówczas można uzupełnić braki, np. poprzez zeskrobanie odchodzącej starej farby i miejscowe ponowne malowanie lub szpachlowanie ubytków.

Warto też pamiętać, że w przypadku pytania, czym obłożyć słupki betonowe lub kamienne, aby zabezpieczyć je odpowiednio od góry. Stosuje się w tym celu specjalne obróbki blaszane albo kaptury wykonane z betonu czy kamienia. Chronią one przed opadami i przemarzaniem konstrukcji. W ramach prac konserwacyjnych warto sprawdzać stan tych zabezpieczeń i w razie czego dokonywać wymiany.

Wiesz już, czym obłożyć murek betonowy. Wybierz więc materiał najbardziej odpowiadający Twoim gustom i ruszaj do pracy! Możesz zbudować ogrodzenie, które ochroni Twój dom, bliskich i ich prywatność, ale także stanie się prawdziwą ozdobą. Powodzenia!

Czym obłożyć murek ogrodzeniowy posesji?

Przeczytasz w 5 min
Zobacz wszystkie